Hi Friends,

මායි මගෙ යෙහෙළිය පමීයි, අපි ඩබල එකතුවෙලා ඔයාලගෙ I.T. subject 1 එන සිස්ටම් ගැන චූටි blog 1ක් කරන්නයි හදන්නෙ. ඉතින් අපි හිතනවා ඔයාලගෙ අධ්‍යාපනයට මෙය වැදගත්වෙයි කියලා. දන්නවද අපිට මෙවැනි blog 1ක් කරන්න Idea 1ක් දුන්නෙ අපිට I.T උගන්වන කසුන් සර්. ඉතින් අපි හිතනවා අපෙ blogs කියවලා හිත සැනසෙන්නත් එක්ක චූටි comments පාරකුත් දාල යයි කියලා...

Friday, November 11, 2011

පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රය (System Development Life Cycle)


                 අපි හැමදෙනෙක්ම දන්න විදිහට, තොරතුරැ පද්ධතියක් ගොඩනගනවා කියන්නෙ හරිම බැරෑරැම් ඒ වගේම සංකීර්ණ කාර්යයක්. ඒ වගේම තමයි මේ තොරතුරැ පද්ධතිය ගොඩනගන්න ගතවන කාලය, ඒ සඳහා අවශ්‍ය පිරිවැය, ඒ තුලින් බලාපොරොත්තුවන නිපැයුම පිළිබදව තියෙන අවිනිශ්චිතභාවය කියන මෙන්න මේ වගේ කරැණු රාශියක් පිළිබඳවත් ගොඩාක් සැලකිලිමත්වෙන්න වෙනවා තොරතුරැ පද්ධතියක් ගොඩනගද්දි. හැබැයි තොරතුරැ පද්ධතියක් ගොඩනැගීම සඳහා භාවිතාකරන නොයෙකුත් ක්‍රමවේද රාශියක් තියෙනවා. ඒ වගේම තමයි ඒක පුණරාවර්තන ක්‍රියාවලියක්. ඉතින් මෙන්න මේ විදිහට බලනකොට, තොරතුරැ පද්ධතියක් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට භාවිතාකරන එක් ක්‍රමවේදයක් විදිහට පද්ධති ප්‍රවර්ධන ජීවන චක්‍රය (SDLC) හඳුන්වන්න පුලුවන්. මෙතනදී මුලින්ම පද්ධති සැලසුම්කරැවන් විසින් ඒ අදාළ පද්ධතිය දෙස, ඉතාමත් පුලුල් විදිහට අවධානය යොමුකරනවා. ඊට පස්සෙ තමයි මුලු පද්ධතියෙම තියෙන කොටස් හා මට්ටම් වෙන වෙනම අරගෙන විස්තරාත්මක විදිහට අවධාරණය කිරීමක් කරන්නෙ.

පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රයෙ අවධි (Phases of the System Development Life Cycle) හදුනාගනිමු.

1   පද්ධති හදුනාගැනීම හෙවත් විමර්ෂණය (System  Investigation)
2.  පද්ධති විශ්ලේෂණය (System Analysis)
3.  පද්ධති සැලසුම්කිරීම (System Design)
4.  පද්ධති සංවර්ධනය (System Development)
5.  පද්ධති පරීක්ෂාව (System Testing)
6.  පද්ධති ක්‍රියාත්මකකිරීම (System Implementation)
7.  පද්ධති නඩත්තුව (System Maintenance)

ව්‍යූහගත පද්ධති විශ්ලේෂණය සහ නිර්මාණ ක්‍රමවේදය (Structured System Analysis and Design Methodology)


            තොරතුරැ පද්ධතියක් ප්‍රවර්ධනය කරනකොට බහුලව භාවිතාකරන සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමවේදයක් විදිහට මෙම ව්‍යූහගත පද්ධති විශ්ලේෂණය සහ නිර්මාණ ක්‍රමවේදය (අපි මෙයට කෙටි නමක් දෙමු SSADM කියලා) හඳුන්වන්න පුලුවන්. මේකෙ තියෙන මූලිකම ලක්ෂණය තමයි තොරතුරැ පද්ධතියක තියෙන සංකීර්ණබව අඩුකරන්න අදියරෙන් අදියර  ගොඩනැගීම. ඒ වගේම තමයි ව්‍යාපෘති කළමණාකරණය විස්තර කරන්න සුදුසු සැකිල්ලක්ද මෙමගින්ම ලැබෙනවා.

            ව්‍යූහගත පද්ධති විශ්ලේෂණය සහ නිර්මාණ ක්‍රමවේදය එහෙමත් නැත්නම් SSADM ට අනුව පද්ධති ප්‍රවර්ධන ව්‍යාපෘතියක් කොටස් කිහිපයකට බෙදන්න පුලුවන්.

  1. මොඩියුල හෙවත් ඒකක (Module)
  2. අදියර (Stage)
  3. පියවර (Steps)
  4. කාර්යයන් (Tasks)

ව්‍යූහගත පද්ධති විශ්ලේෂණය සහ නිර්මාණ ක්‍රමවේදයෙහි අරමුණු

à     ව්‍යාපෘතියක කළමණාකරණය හා පාලනය වැඩි දියුණු කිරීම.
à     පුහුණු හා නුපුහුණු කාර්ය මණ්ඩලයෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ලබාගැනීම.
à     තත්වයෙන් උසස් තොරතුරැ පද්ධති ප්‍රවර්ධනය කිරීම.
à     කාර්ය මණ්ඩලයෙ අඩුවීමක් සිදුවුවත් ව්‍යාපෘතිය අඛණ්ඩව කරගෙනයාමට හැකිවීම.
à     ව්‍යාපෘති සදහා පරිගණක ආශ්‍රිත මෘදුකාංග ඉංජිනේරැ පද්ධති වැනි පරිගණක පාදක මෙවලම්     භාවිතයට ගත හැකිවීම.
à     ව්‍යාපෘති මණ්ඩලයක පිරිස අතර මනා සන්නිවේදනයක් ගොඩනැගීම.

ව්‍යූහගත පද්ධති විශ්ලේෂණය හා නිර්මාණ ක්‍රමවේදයෙහි පියවර

1.  ශක්‍යතා පරීක්ෂා කිරීම.
2.  පවතින පරිසර තත්වයන් ගවේෂණය කිරීම.
3.  විකල්ප ව්‍යාපාර පද්ධති ගොඩනැගීම.
4.  අවශ්‍යතා නිර්වචනය කිරීම.
5.  විකල්ප තාක්ෂණික පද්ධති ගොඩනැගීම.
6.  ආර්ථික සැලසුම් නිර්මාණය කිරීම.
7.  භෞතික සැලසුම් නිර්මාණය කිරීම.

Saturday, November 5, 2011

පද්ධති සංවර්ධන ක්‍රමවේදයන් (Systems Development Methodologies)


        මේ පද්ධති සංවර්ධන ක්‍රමවේදයන් ප්‍රධාන කොටස් 2කට වර්ග කෙරෙනවා.
1. ව්‍යූහගත (Structured)
2. වස්තු නැඹුරැ (Object Oriented)

ව්‍යූහගත (Structured)

            SSADM මගින් පද්ධතියක ශක්‍යතා අධ්‍යයන මට්ටමේ ඉඳලා භෞතික සැලසුම් නිමැවුම දක්වා ආවරණය කරනු ලබනවා. මේ ක්‍රමයට අනුව බැලුවහම පද්ධතියක් සංවර්ධනය කිරීමේදී භාවිතාවෙන හැම අදියරක්ම අනෙක් අදියරට ගලායන විදිහට නිර්මාණය කරන්න පුලුවන්. හැබැයි ශීඝ්‍ර යෙදවුම් සංවර්ධන ආකෘති ක්‍රමයට නම් පරස්පරයි. ඒකට හේතුව තමයි, ශීඝ්‍ර යෙදවුම් සංවර්ධන ක්‍රමයෙදී හැම පියවරක්ම සමාන්තරගත ක්‍රමයට සංවර්ධනය වීම.

විවිධ තොරතුරැ පද්ධති සංවර්ධන ආකෘති සහ ක්‍රමවේද (Different Information Systems Development Models And Methods) ගවේෂණය කරමු.



          ප්‍රධාන වශයෙන් තොරතුරැ පද්ධති කෘති 4ක් පිළිබව හඳුනාගන්න පුලුවන්.
  1. දියලි කෘතිය
  2. සර්පිල කෘතිය
  3. ඒකී - කෘත කෘතිය
  4. ශීඝ්‍ර යෙදවුම් සංවර්ධන කෘතිය

දියල්ලක් වගේ ගලායන දියලි (Waterfall) කෘතිය

තොරතුරැ පද්ධතියක් තුළ තියෙන සංවර්ධන පියවරයන් රේඛීය සරල ක්‍රමයට ඉදිරිපත් කරන අවස්ථාවක් විදිහට මේ දියලි කෘතිය හඳුන්වන්න පුලුවන්. මෙම කෘතිය මුළින්ම ඉදිරිපත් කළේ W.W. Royce නම් තැනැත්තෙක්. ඒ 1970 වර්ෂයෙදී පමණ.



දියඇලි ආකෘතියෙ මූලික පියවර

1. පද්ධති අර්ථ දැක්වීම (System Definition)
2. පද්ධති විශ්ලේෂණය (System Analyzing)
3. පද්ධති පිරිසැලසුම (System Design)
4. පද්ධති සංවර්ධනය (System Development)
5. පද්ධති පරික්ෂාව (System Testing)
6. පද්ධති ක්‍රියාවට නැංවීම (System Implementation)
7. පද්ධති නඩත්තුව (System Maintenance)

මේ දියඇලි ආකෘතියට අනුව ගත්විට මෙහි එක් පියවරක වලංගුබව, එහෙමත් නැත්නම් සකසනය අනුව තමයි ඉදිරි පියවර කරා යොමුවෙන්න පුලුවන්වෙන්නෙ. හදිසියෙවත් එහෙම වුණේ නෑ කියල හිතමු. එතකොට මොකද වෙන්නෙ? එතකොට ඒ මතුවන පියවර පුණර්කරණය වීමක් සිදුවෙනවා. මේ දියඇලි ආකෘතියට අනුව බැලුවම තොරතුරැ පද්ධති සංවර්ධනය කියල කියන්නෙ නොනවතින ක්‍රියාවලියක්. ඒක ඉතින් ගොඩක්ම සුදුසුවන්නෙ අපේ දෛනික ජීවිත අවශ්‍යතාවලදී පුලුල් විදියට භාවිතාවන ව්‍යාපෘතිවලට.
උදා -:   මෙහෙයුම් පද්ධතියක් අනුවාද කිහිපයක් විදිහට එළිදකින්නෙ දියඇලි ආකෘතියට අනුවයි.

දියඇලි ආකෘතියෙ අවාසි මොනවාද?????????????

  1. අපි ජීවත්වන මේ ලෝකයෙ තොරතුරැ පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මකවෙද්දි හැමතිස්සෙම එක රේඛීය පියවරයන් ඔස්සෙ සිදුවෙන්නෙ නෑ. අන්න එතකොට ඉතින් මේ ආකෘතිය භාවිතාකරන්න බැරැව යනවා.

  1. ගොඩක් ව්‍යාපෘති ආරම්භ කරද්දි සේවාදායකාට ඔහුගෙ සියලු ඕනෑ එපාකම් ව්‍යාපෘති කණ්ඩායමට කියන්න බැරැව යනවා. ඒ වගේම තමයි සේවාදායකයාගෙ ඕනෑ එපාකම් මොනවද කියල ව්‍යාපෘති කණ්ඩායමටත් හොයාගන්න බැරැව යනවා.

  1. අවසන් නිමැවුම ලබාගන්න ගතවන කාලය අවිනිශ්චිතවෙනවා. ඒ වගේම සේවාදායකයාටත් නිමැවුම දැකගන්න පුලුවන්වෙන්නෙ අන්තිම අදියරේදී. ඒ නිසා ඒක සේවාදායකයා බලාපොරොත්තු  නොවූ විදියෙ එකක් වෙන්න පුලුවන්.

  1. මේ දියඇලි ආකෘතිය ඉදිරියට අරන්යන්න පුලුවන් වෙන්නෙ පියවරෙන් පියවර (step by step) ගිහිල්ලා. ඒ වගේම තමයි ව්‍යාපෘතිය ඉදිරියට ගෙනියන්න ඕන නම් ඒ එක් පියවරක් සම්පූර්ණයෙන්ම අවසන් කරන්න ඕන. මෙන්න මේ වගේ දේවල් හින්දා ව්‍යාපෘති කණ්ඩාය මේ ඉන්න එක් එක් පියවරවල් සකස්කරන සාමාජිකයන්ට නිකරැණේ බලාඉන්න සිද්දවෙනවා.

ඔන්න ඔය වගේ කරැණු ගොඩක් මේ දියඇලි ආකෘතියෙ අවාසි විදිහට ගන්න පුලුවන්.


සර්පිලාකාර සර්පිල (Spiral) කෘතිය
à    සර්පිලාකාර කෘතිය නිර්මාණයවෙලා තියෙන්නෙ රේඛීය කෘතියයි මූලාකෘති කෘතියයි කට කතුවෙලා තනි කෘතියක් විදිහට
à   මේ සර්පිල කෘතිය ලෝකයට හඳුන්වාදුන්නෙ Bohem කියන තැනැත්තෙක්. ඒ 1988 දී  පමණ.
à    මේ කෘතියට අනුව මෘදුකාංග වෙලුම් ඔස්සෙ ඉතාමත් වේගවත්ව වැඩි දියුණු කරන්න පුලුවන්.
à     සර්පිල කෘතියක් ක්‍රියාකාරි රාමු කිහිපයකට බෙදලා තියෙනවා. (3 6 දක්වා)

අවධානය යොමුකළ යුතු කරැණු -:

à   මේ කෘතිය යටතෙදී සේවාදායකයා සහ නිමැවුම සංවර්ධනය කරන තැනැත්තා අතර හොඳඵලදායී සම්බන්ධයක් ගොඩනැගීමේ අවශ්‍යතාවය අවබෝධ කරගන්න න.
à    සම්පත් අර්ථ දැක්වීම, කාල සීමාවන් තීරණය කිරීම, ව්‍යාපෘතියට අදාළ තොරතුරැ තීරණය කිරීම වගේ දේවල්වලට අවශ්‍ය කාර්යයන් සැලසුම් කරන්න න.
à    අවදානම් විශ්ලේෂණ කාර්යයන් වැනි දේ තක්සේරැ කිරීමෙදී තාක්ෂණික හා කළමණාකරණ අවදානම යන මේ අවදානම් 2ම ගැන සැලකිල්ලට ගන්න න.
à    යෙදවුම් නියෝජන 1ක් හෝ ඊට වැඩි ගණනක් නියෝජනය කරන්න ඉංජිනේරැ කාර්යයන් අවශ්‍යවෙනවා.
à    ගොඩනැගීම, නිදහස්කිරීම වගෙ කාර්යයන් සහා ගොඩනැගීම, පරීක්ෂාකිරීම, පිහිටුවීම සහ පරිශීලක උපක්‍රම සැපයීම අවශ්‍යවෙනවා.

ඒකී - කෘත සංවර්ධන (Unified Development) ආකෘතිය



             ඒකී - කෘත සංවර්ධන ක්‍රියාවලිය පුනර්කරණයවන වැඩි දියුණු සංවර්ධන ක්‍රියාවලියකි (Iterative and incremental development). විස්තාරණය (Elaboration), ගොඩනැගීම (Construction) සහ මාරැව (Transition phases) කියන අදියරයන් කාල පරාසයන්ට බෙදාගනිමින්  මේ පුණර්කරණය සිදුවේ. (විශාල ව්‍යාපෘතියක රම්භක අවධිය පවා පුණර්කරණයන්වලට බෙදී යන්න පුලුවන්.) හැම පුණර්කරණ ප්‍රතිඵලයක්ම කළින් මුදාහරින ලද පද්ධතියෙ අන්තර්ගත ක්‍රියාකාරකම්වල වැඩි දියුණුවක් සහිත පද්ධතියක් ලෙස ලි දකී. ත්තටම ගොඩක් පුණර්කරණයන් තුළ අවශ්‍යතා, සැලසුම්, ක්‍රියාවට නැංවීම්, පරීක්ෂාකිරීම් වගෙ අවධි ක්‍රියාත්මක වෙනවා. ඒ විදිහට කොච්චර අවධි ක්‍රියාත්මක වුණත් මොකද ඒ  කිනෙකට සම්බන්ධ පරිශ්‍රමයන් තමයි ව්‍යාපෘතියක තත්වය ගොඩක් දුරට වැඩි දියුණු කරලා වෙනස් කරන්නෙ.

ශීඝ්‍ර යෙදවුම් සංවර්ධන (Rapid Applications Development) ආකෘතිය ගැනත්






             ශීඝ්‍ර යෙදවුම් සංවර්ධන ආකෘතිය කියල කියන්නෙ ඉතාමත් කෙටි සංවර්ධන චක්‍රයක් සහිත රේඛීය මෘදුකාංග සංවර්ධන ක්‍රියා පිළිවෙලක් සහිත ආකෘතියකට. ඉතින් මේ ආකෘතියට මූලික වශයෙන් අයත්වන යෙදවුම් පද්ධති කිහිපයක් තියෙනවා. ඒ තමයි,
1.                  ව්‍යාපාරික
2.                  දත්ත
3.                  ක්‍රියාවලි
4.                  යෙදවුම්
5.                  පරීක්ෂා කිරීම්